Slobodna Vojvodina

David L. Phillips
Director of the Program on Peace-building and Rights, Columbia University’s Institute for the Study of Human Rights



Blood Brothers: Milosevic and Putin

Slobodan Milosevic and Vladimir Putin are cut from the same cloth. Just as the West's experience with Milosevic can inform its approach to Putin, diplomacy during the Yugoslav crisis can inform strategies for dealing with Russia today.

The political careers and tactics of Milosevic and Putin are parallel. Neither was democratically elected. Serbia's President, Ivan Stambolic, appointed Milosevic to head Serbia's Communist Party. A few years later, Stambolic was murdered and Milosevic took his job. Putin was backed by Boris Yeltsin to succeed him as Russia's president in 1999.

Milosevic and Putin consolidated their power by exploiting ethnic conflict. Milosevic appealed to the victimization and humiliation of Serbs, declaring martial law in Kosovo and attacking Slovenia, Croatia and Bosnia. Putin attacked Chechnya, razing Grozny, and declaring direct rule from Moscow in 2000.

Povodom jednog feljtona objavljenog u upodobljenom „Dnevniku“


Status Vojvodine nakon usaglašavanja stavova (stranačkih) pravnih eksperata oko promene teksta postojećeg Statuta AP Vojvodine (kako je to zahtevao Ustavni sud Srbije), po svemu sudeći je izvestan – Vojvodina više ne postoji. Kako saznajemo iz sredstava javnog informisanja, vojvođanski Statut ubuduće neće imati preambulu – jer je u pitanju podzakonski akt, Novi Sad više neće biti glavni grad – jer je pretvoren u sedište, a “sedište” koje je AP Vojvodina imala u Briselu se ukida – jer ona više ne predstavlja i evropsku, nego samo srpsku regiju. S tim u vezi, prestaju sve njene političke aktivnosti – kako na međunarodnom, tako i na unutrašnjem planu (jer ih preuzima država Srbija), a usled toga nema više potrebe ni za postojanjem Vlade Vojvodine. Ako se ovim “neustavnim kategorijama” dodaju i one koje osporavaju njene simbole, administrativnu celovitost, prostorno planiranje, uređenje vodoprivrede, energetike, šumarstva, lova i ribolova, rada lokalnih samouprava… – Vojvodine stvarno više nema.

Ovakav ishod sasvim je razumljiv s obzirom da je na njega još pre skoro jednog veka upozoravao Jovan Cvijić, koji je uoči Velike narodne skupštine i njene odluke da se Vojvodina direktno prisajedini Kraljevini Srbiji, gotovo proročanski rekao: „Vojvodina će od nove države dobiti ono što bude uspela sama sebi da otme“. Iako upozoreni, delegati su doneli rezoluciju u kojoj se između ostalog kaže: „Priključujemo se Kraljevini Srbiji koja svojim dosadašnjim radom i razvitkom ujemčava slobodu, ravnopravnost i napredak u svakom pravcu, ne samo nama, nego i svim slovenskim pa i neslovenskim narodima koji sa nama žive…“ (Spomenica oslobođenja Vojvodine 1918, Novi Sad 1929.)

Ali ubrzo po konstituisanju Kraljevine SHS, kada su počeli izbijati problemi funkcionisanja novostvorene zajednice troimenog naroda, tvorac vojvođanske rezolucije – Jaša Tomić uviđa da se „preuranilo sa ukidanjem autonomije pokrajina i da će favorizovanje (srbijanskog) centralizma i unitarizma izazvati nezadovoljstvo i otpor… iluzija i samoobmana je bila da će jedna generacija moći da ostvari srpsko-hrvatsko pretapanje… trebalo je ostaviti vremenu i prirodnom razvoju i Srbe i Hrvate i Slovence da žive svojim životom, dok ne postignu određeni (zajednički) stepen i u ekonomskom razvitku“. (Triva Militar, Listići iz moje autobiografije, Rukopisno odeljenje Matice srpske, M.12.444)